Για αρκετά χρόνια ο κίνδυνος εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων ήταν συνυφασμένος στο μυαλό του γενικού πληθυσμού με την ολική χοληστερόλη. Όταν δηλαδή κάποιος έβλεπε στις αιματολογικές εξετάσεις του ότι έχει αυξημένη χοληστερόλη, σκεφτόταν ότι έχει αυξημένες πιθανότητες να εμφανίσει αθηροσκλήρωση. Οι επιστήμονες υγείας βέβαια, έδιναν βάση στον αθηρωματικό δείκτη, ως πιο ευαίσθητο στην πρόβλεψη της εμφάνισης καρδιαγγειακών, καθώς λαμβάνει υπόψιν του και την καλή χοληστερόλη, εφόσον μία αυξημένη ολική χοληστερόλη από μόνη της δεν αποτελεί ισχυρό δείκτη. Πάμε να δούμε ακολούθως τι είναι ο αθηρωματικός δείκτης και κατά πόσο αποτελεί σήμερα τον καταλληλότερο δείκτη αξιολόγησης του κινδύνου εμφάνισης κάποιου καρδιαγγειακού νοσήματος.

Τι είναι ο αθηρωματικός δείκτης;

Ο αθηρωματικός δείκτης συγκρίνει την ολική χοληστερόλη με την «καλή» HDL χοληστερόλη και μπορεί να μας δώσει μία καλή εικόνα για τη διατροφική κατάσταση του ατόμου και ενδεχομένως και για τον τρόπο ζωής του. Εν συντομία να αναφέρω ότι η HDL χοληστερόλη ονομάζεται «καλή» από το γενικό πληθυσμό, ώστε να διαχωρίζεται από την LDL χοληστερόλη που την ονομάζουμε «κακή» και ο ρόλος της είναι να απομακρύνει τη χοληστερόλη ώστε να αποβληθεί από το σώμα.

Πώς υπολογίζεται και για ποιο σκοπό χρησιμοποιούταν;

Ο αθηρωματικός δείκτης υπολογίζεται διαιρώντας την ολική χοληστερόλη, την οποία θα βρείτε στις αιματολογικές σας εξετάσεις με τη συντομογραφία CHOL, με την HDL χοληστερόλη, δηλαδή CHOL/ HDL. Στόχος είναι το αποτέλεσμα της διαίρεσης να είναι το μικρότερο δυνατό, με τις επιθυμητές τιμές να κυμαίνονται μεταξύ 1-3,5. Τιμές μεγαλύτερες από το 3,5 αποτελούν ισχυρή ένδειξη ότι χρειάζεται να γίνουν αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες του ατόμου, καθώς και στον τρόπο ζωής του.

Λόγω του ότι λαμβάνει υπόψιν του τις τιμές της HDL χοληστερόλης, θεωρήθηκε ένας καλός δείκτης συσχέτισης με τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών

Για να το εξηγήσω πιο αναλυτικά, η HDL χοληστερόλη θέλουμε να είναι αυξημένη (>40mg/dL για τους άντρες και >40mg/dL για τις γυναίκες), καθώς θεωρείται προστατευτική για την υγεία της καρδιάς. Η ολικής χοληστερόλη θέλουμε να είναι <190mg/dL. Θα πάρω ως παράδειγμα 2 διαφορετικά άτομα, το 1^ο άτομο με τιμή ολικής χοληστερόλης 240mg/dL (αυξημένη) και τιμή HDL 80mg/dL (επιθυμητά αυξημένη) και το 2^ο άτομο με τιμή ολικής χοληστερόλης 180mg/dL (επιθυμητή) και τιμή HDL 35mg/dL (χαμηλή). Παρότι το 1^ο άτομο έχει μεγαλύτερη τιμή ολικής χοληστερόλης, ο αθηρωματικός του δείκτης βγαίνει 3, δηλαδή φυσιολογικός, ενώ του 2^ου ατόμου που έχει φυσιολογική ολική χοληστερόλη ο δείκτης είναι 5,1, δηλαδή αυξημένος!

Σε τι μπορεί να βοηθήσει σήμερα;

Πλέον ο αθηρωματικός δείκτης μπορεί να μας δώσει γενική πληροφόρηση για τον τρόπο ζωής και διατροφής του ατόμου, ώστε να προβεί ο επαγγελματίας υγείας στις κατάλληλες συστάσεις που θα βοηθήσουν το άτομο να βελτιώσει την καρδιαγγειακή του υγεία.

Ένας πολύ σημαντικός δείκτης της καρδιαγγειακής υγείας και της πιθανότητας εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων είναι η LDL χοληστερόλη

Αυτό γιατί οι αυξημένες τιμές της φαίνεται πλέον ερευνητικά ότι αποτελούν αιτία αθηρωματικών καρδιαγγειακών νοσημάτων και όχι απλώς ένδειξη.

Πώς θα μειώσετε την ολική και LDL χοληστερόλη;

Υπάρχουν επίσημες ευρωπαϊκές συστάσεις για τη μείωση της χοληστερόλης, τόσο σε επίπεδο διατροφής, όσο και σε επίπεδο τρόπου ζωής (άσκηση, κάπνισμα, κατανάλωση αλκοόλ κλπ). Κύριος στόχος είναι η μείωσης της LDL χοληστερόλης και από διατροφικής πλευράς μπορεί να επιτευχθεί με τη βελτίωση του γενικότερου μοτίβου διατροφής που ακολουθείτε, έχοντας πάντα υπόψιν ότι τα κορεσμένα και trans λιπαρά οξέα ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για την αύξηση της χοληστερόλης.

Μειώστε την πρόσληψη κορεσμένων και trans λιπαρών

Τα κορεσμένα λιπαρά περιέχονται σε ζωικής προέλευσης τρόφιμα, όπως το κόκκινο κρέας, τα αλλαντικά, το ζωικό βούτυρο, τα πλήρη γαλακτοκομικά και η πέτσα από το κρέας και το κοτόπουλο. Αυτά τα λιπαρά είναι καλό να αποτελούν λιγότερο από το 10% της συνολικής ημερήσιας πρόσληψης και να αντικατασταθούν από πολυακόρεστα λιπαρά, όπως το ελαιόλαδο, τα φυτικά προϊόντα επάλειψης και άλλα φυτικά έλαια, όπως επίσης και από σπόρους, ξηρούς καρπούς και λιπαρά ψάρια. Τα trans λιπαρά περιέχονται φυσικά σε ζωικής προέλευσης τρόφιμα (κόκκινο κρέας και πλήρη γαλακτοκομικά) και σε γλυκίσματα, fast food, έτοιμα αρτοσκευάσματα και τηγανιτά τρόφιμα, καθώς δημιουργούνται ύστερα από την έντονη θερμική επεξεργασία των ελαίων. Προσπαθήστε να αποφύγετε την κατανάλωση τέτοιων τροφίμων και να ελέγχετε την ετικέτα τους για την ύπαρξη trans ή υδρογονωμένων λιπαρών.

Εντάξτε στη διατροφή σας φυτικές στερόλες

Οι φυτικές στερόλες υπάρχουν εκ φύσεως σε τρόφιμα φυτικής προέλευσης, αλλά έχουν επίσης προστεθεί και σε άλλα τρόφιμα που ονομάζουμε λειτουργικά, καθώς φαίνεται ερευνητικά ότι αποτελούν το πιο αποτελεσματικό συστατικό για τη μείωση της χοληστερόλης! Η μέση συνιστώμενη ποσότητα είναι 2 γραμμάρια φυτικών στερολών την ημέρα, καθώς φαίνεται ότι η πρόσληψη 1,5-3γρ φυτικών στερολών την ημέρα για διάστημα 2-3 εβδομάδων, μπορεί να επιφέρει μείωση 7-12,5% στα επίπεδα χοληστερόλης, στα πλαίσια μίας ισορροπημένης διατροφής. Αυτή την ποσότητα φυτοστερολών θα τη βρείτε σε τρόφιμα όπως φυτικά προϊόντα επάλειψης, γαλακτοκομικά προϊόντα και ροφήματα γιαουρτιού που έχουν εμπλουτιστεί, ώστε να παρέχουν την απαιτούμενη ποσότητα.

Άλλες διατροφικές συστάσεις

Οι Ευρωπαϊκές οδηγίες για τη μείωση της χοληστερόλης περιλαμβάνουν και την καθημερινή πρόσληψη 30-45γρ φυτικών ινών από τρόφιμα ολικής άλεσης (3-7 μερίδες καθημερινά έχουν ευεργετική δράση), πάνω από 200γρ φρούτων και 200γρ λαχανικών, 30γρ ανάλατων ξηρών καρπών λιγότερο από 5γρ αλάτι, 1-2 φορές την εβδομάδα ψάρι εκ των οποίων η 1 να είναι λιπαρό ψάρι (σκουμπρί, σαρδέλα, τόνος) και την αποφυγή κατανάλωσης αναψυκτικών και ροφημάτων με ζάχαρη.

Συμπερασματικά

Η μείωση της πιθανότητας εμφάνισης καρδιαγγειακών είναι καθώς φαίνεται στο χέρι σας ή όπως μου αρέσει να λέω στα περιστατικά μου, είναι στο...πιρούνι σας!

πηγή:mednutrition.gr