Ακράτεια ούρων είναι η ακούσια απώλεια ούρων. Πρόκειται για μία εκδήλωση συμπτώματος και όχι για μία ασθένεια. Είναι ένα κοινό πρόβλημα που επηρεάζει πολλούς ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Συγκεκριμένα οι γυναίκες εκδηλώνουν ακράτεια σε πολύ πιο συχνά από τους άνδρες, 3 στις 10 γυναίκες άνω των 65 ετών έχουν ακράτεια.
Τα ούρα παράγονται στα νεφρά μετά από φιλτράρισμα του αίματος και αποτελούν τις άχρηστες ουσίες που ο οργανισμός αποβάλλει. Από τα νεφρά κατεβαίνουν στην κύστη δια μέσου των ουρητήρων (δύο σωληνάκια πού συνδέουν τα νεφρά με την κύστη) και εκεί αποθηκεύονται. Ο κυστικός μυς ( που ιατρικά λέγεται εξωστήρας ), χαλαρώνει όσο η κύστη γεμίζει με ούρα, μέχρι περίπου τα 500 κ.εκ., ενώ η βαλβίδα -ή σφιγκτήρας- της κύστης παραμένει κλειστή, έτσι ώστε δεν χάνουμε ούρα. Όταν λοιπόν η κύστη γεμίσει με ούρα, τότε στέλνονται μηνύματα στον εγκέφαλο που φθάνουν εκεί δια μέσου της σπονδυλικής στήλης. Ο εγκέφαλος, εάν θεωρήσει ότι είναι βολικό (εάν δηλαδή βρισκόμαστε κοντά σε κάποια τουαλέτα), αδειάζει την κύστη, εάν όχι, δίνει εντολή στην κύστη να περιμένει και εκείνη συνεχίζει να αποθηκεύει ούρα, ενώ η βαλβίδα της κύστης (σφιγκτήρας) συνεχίζει να είναι κλειστή. Όταν υπάρξουν οι ικανοποιητικές συνθήκες, τότε ο εγκέφαλος δίνει εντολή και ανοίγει ο σφιγκτήρας της κύστης, η κύστη συσπάται και τα ούρα βγαίνουν δια μέσου της ουρήθρας.
Οι έρευνες λένε ότι το 45% των ανδρών και το 25% των γυναικών της τρίτης ηλικίας πλήττει σήμερα η ακράτεια, μία από τις πιο διαδεδομένες παθήσεις σε όλο τον κόσμο, με σοβαρές συνέπειες στην καθημερινή ζωή του ατόμου που υποφέρει από το πρόβλημα. Ο όρος ακράτεια περιγράφει την κατάσταση εκείνη που χαρακτηρίζεται από την απώλεια ούρων στη διάρκεια άσκησης της καθημερινής δραστηριότητας από την ουρήθρα, χωρίς τη βούληση του ατόμου και μπορεί να οφείλεται είτε σε εξωουρηθρικά αίτια, είτε σε δυσλειτουργία του κατώτερου ουροποιητικού. Αφορά κατά κύριο λόγο το γυναικείο πληθυσμό, είναι ανεξάρτητη από την ηλικία και μπορεί να σχετίζεται με πολλές παθολογικές καταστάσεις, όπως νευρολογικές παθήσεις, λήψη φαρμάκων, μεταβολικές παθήσεις και κινητικά προβλήματα, αποτελώντας ένα πρόβλημα όχι μόνο ιατρικό αλλά και κοινωνικό. Η ακράτεια των ούρων ανάλογα με τα κλινικά δεδομένα, διακρίνεται σε πέντε κατηγορίες: α) ακράτεια από προσπάθεια, β) ακράτεια από έπειξη, γ) μικτού τύπου ακράτεια, δ) συνεχής ακράτεια και ε) ακράτεια από υπερπλήρωση.
Τι είναι η Ακράτεια ούρων από έπειξη (Urge incontinence);
Στο είδος αυτό το άτομο ξαφνικά αισθάνεται έντονη την επιθυμία για ούρηση, συνήθως χωρίς εμφανή λόγο. Δεν προλαβαίνει να μετακινηθεί ως την τουαλέτα ούτε να συγκρατηθεί και διαπιστώνει ότι του "φεύγουν" τα ούρα. Το γεγονός οφείλεται σε έντονες ανεξέλεγκτες συσπάσεις της κύστης, η οποία ονομάζεται ανάλογα με το αίτιο, ασταθής ή υπεραντανακλαστική ή γενικά, υπερδραστήρια ουροδόχος κύστη. Τα αιτία μπορεί να είναι νευρολογικά (κεντρικό ή περιφερικό νευρικό σύστημα),να αφορούν τις ίδιες τις λείες μυϊκές ίνες της κύστης, να έχουν σχέση με μια φλεγμονή ή ακόμη να είναι και άγνωστα (ιδιοπαθής αστάθεια της κύστης).
Τι είναι η ακράτεια ούρων από προσπάθεια (stress incontinence);
Ακράτεια ούρων από προσπάθεια (Stress Incontinence) στις γυναίκες είναι η κατάσταση εκείνη, όπου η γυναίκα διαπιστώνει απώλεια των ούρων από την ουρήθρα της, όταν κάποια αιτία (βήχας, γέλιο, φτέρνισμα, πήδημα από ύψος, σήκωμα βάρους κτλ.)αυξάνει την πίεση στην ουροδόχο κύστη. Είναι το συχνότερο είδος ακράτειας ούρων στις γυναίκες και έχει σχέση με το πόσο ισχυρός είναι ο σφιγκτήρας της κύστης και οι μύες του πυελικού εδάφους, ενώ στις γυναίκες συντελεί η χαλαρότητα των γενετικών οργάνων και το επίπεδο των οιστρογόνων τους, ιδίως μετά την εμμηνόπαυση. Ανάλογα με τη βαρύτητα διακρίνουμε τρεις βαθμούς:1ος βαθμός: ακράτεια σε βήχα, τεινεσμό, φτέρνισμα, ανύψωση βάρους.
2ος βαθμός: ακράτεια σε ορθοστασία, έγερση, βάδισμα.
3ος βαθμός: ακράτεια κατά τη διάρκεια της κατάκλισης.
Τι είναι η Μεικτού τύπου ακράτεια των ούρων (Urge και Stress incontinence);
Πρόκειται για συνύπαρξη των δύο παραπάνω καταστάσεων. Το είδος αυτό απαντά συχνότερα στις γυναίκες.
Τι είναι η ιδιοπαθής επιτακτική ακράτεια ούρων;
Η επιτακτική ακράτεια χαρακτηρίζεται ως "έντονη επιθυμία για ούρηση που ακολουθείται από διαφυγή ούρων από την ουρήθρα χωρίς να το θέλουμε". Το πρόβλημα μπορεί να οφείλεται σε ψυχολογική αιτία, σε κάποια νευρολογική νόσο, σε ουρολοίμωξη, αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις είναι ιδιοπαθής. Η ιδιοπαθής επιτακτική ακράτεια ούρων οφείλεται είτε σε σπασμό της κύστης χωρίς την θέλησή μας (αστάθεια) είτε σε έντονη επιθυμία για ούρηση μικρής ποσότητας ούρων (υπερευαισθησία της κύστης). Στην επιτακτική ακράτεια σχεδόν πάντα προηγείται συχνουρία και επείγουσα ανάγκη για ούρηση, ενώ σε πολλές περιπτώσεις συνυπάρχει πόνος, ψευδοδυσουρία, διαφυγή ούρων μετά από γέλιο, βήχα, ανύψωση βάρους. Αρκετές φορές παρατηρείται και κατά την διάρκεια της συνουσίας.
Διάγνωση της ακράτειας
Για τη διάγνωση της ακράτειας απαιτείται να απευθυνθείς στον κατάλληλο γιατρό που είναι ο ουρολόγος. Αρχικώς, λαμβάνεται το λεπτομερές ιστορικό του ασθενούς ελέγχεται η γενική και καλλιέργεια ούρων και ακολουθεί κλινική εξέταση που περιλαμβάνει και νευρολογική εκτίμηση.
Ο έλεγχος συμπληρώνεται με υπερηχογράφημα του ουροποιητικού συστήματος (νεφροί, ουροδόχος κύστη, γεννητικά όργανα), ενώ σε κάποιες περιπτώσεις θα χρειαστεί και ουροδυναμικός έλεγχος. Συμπληρωματικά μπορεί να χρειαστεί σε κάποιες περιπτώσεις να γίνει κυστεοσκόπηση, κυστεοουρηθρογραφία και αξονική τομογραφία.
Θα βοηθούσε πολύ αν πριν από την εξέταση καταγράφονταν από το άτομο τα συμπτώματα που νιώθει, τη διάρκεια, τη συχνότητά τους μέσα στην ημέρα και την έντασή τους. Ακόμα, ίσως ο γιατρός ζητήσει να κρατηθεί ένα ημερολόγιο ούρησης, όπου θα καταγράφονται πόσα υγρά πίνει και πόσα ούρα αποβάλλει για 3 συνεχόμενες ημέρες ο ασθενής.
Για την αντιμετώπιση της ακράτειας προτείνονται οι εξής θεραπείες. Αρχικά, η ακράτεια συνιστάται να αντιμετωπιστεί με αλλαγές στον τρόπο ζωής του ασθενή. Με αυτό τον τρόπο επιδιώκεται να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής του ατόμου. Μερικές από τις συμβουλές για αλλαγή του τρόπου ζωής περιλαμβάνουν:
- Μείωση κατανάλωσης αλκοόλ
- Μείωση κατανάλωσης αλκοόλ και καφεΐνης
- Έλεγχος κύστης
- Έλεγχος της κύστης όταν υπάρχει ανάγκη για ούρηση (ασκήσεις kegel)
- Φυσικοθεραπεία
- Φυσικοθεραπεία
- Έλεγχος πρόσληψης υγρών
- Απώλεια σωματικού βάρους