Τα αυτοάνοσα νοσήματα, όπως υποδηλώνει άλλωστε και το όνομά τους, οφείλονται σε δυσλειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Συγκεκριμένα, εκδηλώνονται όταν αυτό επιτίθεται σε ιστούς του σώματος, ενώ υπό φυσιολογικές συνθήκες ο ρόλος του είναι να τους προστατεύει.
Υπάρχουν τουλάχιστον 80 αναγνωρισμένα αυτοάνοσα νοσήματα, ωστόσο δεν είναι όλα εξίσου επικίνδυνα. Τα τέσσερα αυτοάνοσα νοσήματα που θα δείτε παρακάτω συνδέονται με σοβαρές επιπλοκές εάν δεν διαγνωστούν ή αντιμετωπιστούν έγκαιρα.
- Νόσος του Graves
Η νόσος του Graves οφείλεται σε υπερδραστηριότητα του θυρεοειδούς αδένα. Σύμφωνα με την Αμερικανική Εταιρεία Θυρεοειδούς, τα συμπτώματα της νόσου περιλαμβάνουν επιπλοκές στην όραση και δερματικές αλλοιώσεις αλλά και συμπτώματα όμοια με αυτά του υπερθυρεοειδισμού (π.χ. αυξημένη όρεξη, έντονη εφίδρωση, ταχυκαρδία). Εάν δεν τεθεί υπό έλεγχο, η νόσος του Graves μπορεί να οδηγήσει σε απειλητικές για τη ζωή επιπλοκές, όπως καρδιαγγειακές διαταραχές, θυρεοτοξική κρίση (υπερβολική αύξηση των παλμών της καρδιάς, της αρτηριακής πίεσης και της θερμοκρασίας του σώματος), προβλήματα στην εγκυμοσύνη και οστεοπόρωση.
- Γιγαντοκυτταρική μυοκαρδίτιδα
Μελέτη του 2000 που εκπονήθηκε από ερευνητές στις ΗΠΑ υπέδειξε ότι η γιγαντοκυτταρική μυοκαρδίτιδα είναι το πλέον θανατηφόρο αυτοάνοσο νόσημα. Σύμφωνα με τον Αμερικανικό Οργανισμό Σπανίων Παθήσεων, χαρακτηρίζεται από φλεγμονή του καρδιακού μυός και στα πρώιμα συμπτώματά της περιλαμβάνονται το πρήξιμο στους αστραγάλους, ο πόνος στο στήθος, οι καρδιοπαλμίες (γρήγορος ή ακανόνιστος καρδιακός παλμός), το έντονο αίσθημα κόπωσης και η δύσπνοια. Να σημειωθεί ότι η γιγαντοκυτταρική μυοκαρδίτιδα είναι αρκετά σπάνια.
- Νόσος του Addison
Η νόσος του Addison, γνωστή και ως επινεφριδική ανεπάρκεια, χαρακτηρίζεται από την επίθεση του ανοσοποιητικού συστήματος στα επινεφρίδια, δύο μικρούς αδένες που βρίσκονται ακριβώς επάνω από τα νεφρά και παράγουν ορμόνες απαραίτητες για την ομαλή λειτουργία των οργάνων και των συστημάτων του ανθρώπινου σώματος. Εάν δεν αντιμετωπιστεί ή αν έχει παραμείνει αδιάγνωστη, η νόσος του Addison μπορεί να οδηγήσει σε επινεφριδική κρίση, μια επείγουσα και απειλητική για τη ζωή κατάσταση που οφείλεται στα υπερβολικά χαμηλά επίπεδα μιας ορμόνης που ονομάζεται κορτιζόλη. Η επινεφριδική κρίση μπορεί να οδηγήσει σε καρδιακή ανακοπή, εγκεφαλικό επεισόδιο, υποξία (ανεπαρκής πρόσληψη οξυγόνου και ανεπαρκής οξυγόνωση των ιστών), κώμα ή και αιφνίδιο θάνατο.
- Κοκκιωμάτωση με πολυαγγειιτιδα
Γνωστή και ως Σύνδρομο Wegener, η κοκκιωμάτωση με πολυαγγειΐτιδα οφείλεται σε φλεγμονή των αιμοφόρων αγγείων στη μύτη, στα ιγμόρεια, στον λαιμό, στους πνεύμονες και στα νεφρά, με αποτέλεσμα να μειώνεται η ροή αίματος σε ορισμένα όργανα του σώματος. Είναι αρκετά σπάνια και τα συμπτώματά της περιλαμβάνουν το μούδιασμα στα άκρα, την αιματουρία, την ύπαρξη αίματος στο φλέγμα, τις πληγές ή μελανιές στο δέρμα, τον πυρετό, το αίσθημα κόπωσης και τη δύσπνοια.
Ποια αυτοάνοσα εκδηλώνονται πιο συχνά στις γυναίκες;
Ρευματοειδής αρθρίτιδα
Σχεδόν 4% των γυναικών θα αναπτύξουν ρευματοειδή αρθρίτιδα (RA) στη διάρκεια της ζωής τους, όπως έδειξε σχετική μελέτη. Η ασθένεια προκαλεί φλεγμονή στις αρθρώσεις και τα συμπτώματα αναπτύσσονται σε όλο το σώμα και ειδικά τα χέρια, τα δάχτυλα, τους αγκώνες, τα γόνατα και τα ισχία. Η ρευματοειδής αρθρίτιδα διαφέρει από την οστεοαρθρίτιδα, μια εκφυλιστική πάθηση που προκαλεί φθορά στις αρθρώσεις.
Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν κόπωση, πυρετό, απώλεια βάρους και απώλεια της όρεξης. Οι θεραπείες βασίζονται σε αντιφλεγμονώδη φάρμακα που μειώνουν τη διόγκωση και τον πόνο, ανοσοκατασταλτικά και εργοθεραπεία για τη βελτίωση της κινητικότητας. Είναι σημαντικό επίσης να κάνετε αλλαγές στον τρόπο ζωής που αφορούν την άσκηση και τη διαχείριση του βάρους.
Λύκος
Οι 9 στους 10 πάσχοντες από Συστηματικό Ερυθηματώδη Λύκο, το αυτοάνοσο που πλήττει τις αρθρώσεις, το δέρμα, τα νεφρά, την καρδιά, τους πνεύμονες, αλλά και πολλά ακόμη σημεία, είναι γυναίκες. Ο λύκος εκδηλώνεται με ένα ευρύ φάσμα συμπτωμάτων, τα οποία μπορεί να εμφανιστούν και σε άλλες παθολογικές καταστάσεις. Έτσι, ο γιατρός πρέπει να αποκλείσει αρχικά άλλες παθολογικές καταστάσεις με βάση το ιστορικό, την κλινική εξέταση και τις εξετάσεις αίματος. Κάποια συμπτώματα είναι η υπερβολική κούραση, οι πονοκέφαλοι, η διόγκωση και ο πόνος στις αρθρώσεις, ο πυρετός, το πρήξιμο στα χέρια και τα πόδι, ο πόνος στο στήθος, η τριχόπτωση, το εξάνθημα σε σχήμα πεταλούδας στο πρόσωπο (μύτη και μάγουλα).
Η θεραπεία βασίζεται στην λήψη κορτικοστεροειδών και άλλων φαρμάκων που βοηθιούν στη μείωση της φλεγμονής, καταστέλλουν το ανοσοποιητικό και ελαχιστοποιούν τις βλάβες στα διάφορα όργανα.
Θυρεοειδίτιδα Hashimoto
Εμφανίζεται όταν το ανοσοποιητικό επιτίθεται στο θυρεοειδή αδένα, προκαλώντας ανεπάρκεια των θυρεοειδικών ορμονών (υποθυρεοειδισμός). Μερικοί άνθρωποι έχουν πρησμένο λαιμό (σύμπτωμα γνωστό και ως βρογχοκήλη). Άλλα συμπτώματα είναι η κόπωση, η αύξηση του βάρους, οι ορμονικές ανισορροπίες, πόνος στους μυς και στις αρθρώσεις, κρύα χέρια και πόδια, ξηροδερμία, υπερβολική απώλεια μαλλιών, δυσκοιλιότητα, βραχνάδα. Τα ζητήματα συνήθως υποχωρούν με τη λήψη ορμονών.
Ψωρίαση
Είναι μια χρόνια πάθηση του δέρματος που προκαλεί ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασμό δερματικών κυττάρων και η μόνη αυτοάνοση εξίσου συχνή σε άνδρες και γυναίκες. Η συχνότερη μορφή δερματικής ψωρίασης είναι η ψωρίαση κατά πλάκας. Υπολογίζεται πως 8 στους 10 ασθενείς πάσχουν από αυτήν τη μορφή, η οποία χαρακτηρίζεται από τη δημιουργία στο δέρμα κόκκινων πλακών που έχουν σαφή όρια και καλύπτονται από γκρι λέπια. Μπορεί να εμφανισθεί οπουδήποτε στο δέρμα, αλλά οι αγκώνες, τα γόνατα, το τριχωτό της κεφαλής και ο κορμός είναι οι περιοχές του σώματος όπου συνηθέστερα αναπτύσσονται οι χαρακτηριστικές πλάκες της.
Οι ήπιες μορφές αντιμετωπίζονται με ειδικές κρέμες και σαπούνια, αλλά οι μέτριες έως σοβαρές περιπτώσεις συνήθως απαιτούν ένα συνδυασμό τοπικών θεραπειών, θεραπειών με φως και φαρμάκων.
Ψωριασική αρθρίτιδα
Δεν χρειάζεται κάποιος να έχει ψωρίαση για να προσβληθεί από ψωριασική αρθρίτιδα, το 40% όμως των πασχόντων από ψωρίαση ταλαιπωρούνται από αυτό το αυτοάνοσο. Συνήθως προσβάλλει τις μεγάλες αρθρώσεις και προκαλεί πόνο, δυσκαμψία, οίδημα και προοδευτική καταστροφή των αρθρώσεων. Η έγκαιρη θεραπεία περιλαμβάνει φάρμακα για τη μείωση της φλεγμονής και του οιδήματος.
Σύνδρομο Σιόγκρεν
Το σύνδρομο Σιόγκρεν (Sjögren) είναι μια συστηματική αυτοάνοση πάθηση που προσβάλλει κατ’ εξοχήν τους εξωκρινείς αδένες και προπαντός τους δακρυϊκούς και σιελογόνους αδένες. Το αποτέλεσμα είναι το άτομο να ταλαιπωρείται από ξηροφθαλμία και ξηροστομία. Η πάθηση οφείλεται σε ένα συνδυασμό γονιδίων και έκθεσης σε ιούς ή βακτήρια, είναι όμως πιθανό να παίζει κάποιο ρόλο και το ενδοκρινικό και το νευρικό σύστημα.
Η θεραπεία εξαρτάται από το μέρος του σώματος που επηρεάζεται. Η ξηροφθαλμία αντιμετωπίζεται με οφθαλμικές σταγόνες ή αλοιφές, αντιφλεγμονώδη και χειρουργική επέμβαση σε σοβαρές περιπτώσεις. Η ξηροστομία αντιμετωπίζεται με μάσημα τσίχλας ή καραμέλες, καθώς και φάρμακα που διεγείρουν τις σιελογόνους αδένες.
Σκληρόδερμα
Το Σκληρόδερμα ή Συστηματική Σκλήρυνση είναι ένα χρόνιο, αυτοάνοσο νόσημα του συνδετικού ιστού. Τα συμπτώματά του, τα οποία διαφέρουν από άτομο σε άτομο, μπορεί να είναι ορατά, όπως οι εμφανείς αλλοιώσεις του δέρματος ή μη ορατά, όπως η προσβολή των εσωτερικών οργάνων. Για την εκδήλωσή του ενοχοποιούνται κυρίως γονιδιακοί παράγοντες, περιβαλλοντικοί, μικροβιακοί και ιογενείς.
Το Σκληρόδερμα εκδηλώνεται με πάχυνση του δέρματος και στη συνέχεια γίνεται πιο σκληρό, χάνει την ελαστικότητα του μεταβάλλεται το χρώμα του και δίνει την εικόνα της δερματίνης. Σκλήρυνση του ιστού μπορεί επίσης να εκδηλωθεί στα νεφρά, τους πνεύμονες, την καρδιά και την γαστρεντερική οδό. Η φαρμακευτική αγωγή μπορεί να ανακουφίσει τα συμπτώματα. Η άσκηση μπορεί να βοηθήσει στη διαχείριση του πόνου και τη βελτίωση της αντοχής και της κινητικότητας.
Πηγή: https://www.onmed.gr/