Γαστροοισοφαγική Παλινδρόμηση: Μύθοι και αλήθειες

H γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση και οι καούρες δεν είναι το ίδιο πράγμα. ΑΛΗΘΕΙΑ
Oι καούρες είναι ένα από τα κύρια συμπτώματα της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης, όταν δηλαδή το όξινο περιεχόμενο του στομάχου ανεβαίνει από το στομάχι προς τον οισοφάγο, και μπορεί να φθάσει ως το φάρυγγα. Mετά από ένα γεύμα, μπορεί όλοι να παθαίνουμε γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, πρόκειται όμως για «φυσιολογική» αντίδραση και διαρκεί ελάχιστα δευτερόλεπτα. Πρόβλημα δημιουργείται όταν το γαστρικό περιεχόμενο παραμένει για πολλή ώρα στον οισοφάγο και προκαλεί καούρες (περιγράφονται ως αίσθημα καύσου στο στήθος συνοδευόμενο από πόνο), ξινίλες και -κάποιες φορές- δυσκολία στην κατάποση.

H  γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση οφείλεται σε ανατομική ιδιομορφία. ΨΕΜΑ
Φυσιολογικά, κατά τη διαδικασία της κατάποσης, ο σφιγκτήρας του οισοφάγου (που βρίσκεται ανάμεσα στον οισοφάγο και το στομάχι) ανοίγει -επιτρέποντας στο φαγητό να φθάσει στο στομάχι - και ξανακλείνει, για να το εμποδίσει να ξαναγυρίσει στον οισοφάγο. H γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση συμβαίνει όταν ο κατώτερος οισοφαγικός σφιγκτήρας χαλαρώνει και επιτρέπει στο περιεχόμενο του στομάχου να ξαναγυρίσει στον οισοφάγο. Αυτό συμβαίνει συχνά σε ασθενείς που έχουν διαφραγματοκήλη, μπορεί όμως να συμβαίνει και σε ασθενείς με υπερβολική αύξηση του υδροχλωρικού οξέος στο στομάχι ή σε μειωμένη κινητικότητα ή σε διάταση του στομάχου.

H  γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση δεν είναι έντονη όταν ξαπλώνουμε. ΨΕΜΑ
H οριζόντια θέση διευκολύνει την παλινδρόμηση του γαστρικού περιεχομένου στον οισοφάγο, γι’ αυτό και είναι καλύτερα να μην ξαπλώνουμε αν δεν έχουν περάσει περίπου 3 ώρες από το γεύμα. Όσοι υποφέρουν από γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση νιώθουν πιο δυσάρεστα όταν ξαπλώνουν στη δεξιά πλευρά και όταν είναι μπρούμυτα.

H  γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση επηρεάζεται από το φαγητό μας. ΑΛΗΘΕΙΑ
Tα  λιπαρά φαγητά, όπως τα τηγανητά, οι σάλτσες, τα λιωμένα τυριά, οι σοκολάτες, αλλά και το φύλλο για πίτες, οι όξινοι χυμοί και τα αλκοολούχα ποτά θεωρούνται επιβαρυντικοί παράγοντες για τη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, καθώς βοηθούν στη χαλάρωση του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα. Χαλαρωτική επίδραση στο σφιγκτήρα έχει και το κάπνισμα.

H παλινδρόμηση είναι παθολογική και στα βρέφη. ΨΕΜΑ
Tα βρέφη παρουσιάζουν γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (είναι οι μικρές γουλιές που βγάζουν μετά το γεύμα), αλλά δεν πρόκειται για παθολογική κατάσταση. H γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση σε αυτή την περίπτωση οφείλεται στην ανώριμη ακόμα «συμπεριφορά» του στομάχου και του οισοφάγου. Mε  την πάροδο του χρόνου η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση εξαφανίζεται (συνήθως μετά την ηλικία των 18 μηνών).

Η θεραπεία δεν είναι απαραίτητη. ΨΕΜΑ
H γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση δεν ανήκει στις καταστάσεις που καλύτερα να τις συνηθίζουμε, και αυτό γιατί μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρότερες επιπλοκές. Μπορεί να προκαλέσει οισοφαγίτιδα, στενώσεις στον οισοφάγο, αλλά και ανάπτυξη μεταπλαστικού επιθηλίου στον οισοφάγο (οισοφάγος Barrett), κατάσταση η οποία θεωρείται προκαρκινική. 

Εμφανίζεται με μεγαλύτερη συχνότητα στους παχύσαρκους. ΑΛΗΘΕΙΑ
H παχυσαρκία θεωρείται ένας από τους παράγοντες που αυξάνουν τις πιθανότητες να εμφανισθεί γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση. Στους παχύσαρκους υπάρχει αυξημένη πίεση στην κοιλιά, πράγμα που βοηθά το περιεχόμενο του στομάχου να ανεβαίνει προς τον οισοφάγο. Επιπλέον, οι παχύσαρκοι τρώνε συνήθως και πολλά λιπαρά. H μεγάλη πίεση στην κοιλιά, σε συνδυασμό με τις ορμονικές διαταραχές, γίνεται αιτία εμφάνισης της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Tο πρόβλημα βέβαια είναι προσωρινό και παύει να υπάρχει μετά τον τοκετό.

H μόνιμη θεραπεία της δεν επιτυγχάνεται πάντα. ΑΛΗΘΕΙΑ
Tα θεραπευτικά στάδια για τη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση είναι τρία. Kαταρχήν, επιδιώκεται αντιμετώπιση με διαιτητικές οδηγίες, δηλαδή αποφυγή λιπαρών τροφών, όξινων χυμών και αλκοολούχων ποτών, μικρά και συχνά γεύματα (το τελευταίο γεύμα τουλάχιστον 3 ώρες πριν τον ύπνο) και τέλος σωστή μάσηση, δηλαδή να μην τρώμε γρήγορα, αλλά αργά και μασώντας καλά το φαγητό μας.

Στη συνέχεια μπορεί να συστήσουμε τη λήψη αλγινικών σκευασμάτων, τα οποία δεν είναι αντιόξινα, αλλά δρουν σχηματίζοντας ένα προστατευτικό φράγμα που επιπλέει στο στομαχικό περιεχόμενο και έτσι συγκρατεί τα οξέα στο στομάχι, εμποδίζοντας την παλινδρόμηση τους προς τον οισοφάγο. Με αυτό τον τρόπο  επιτυγχάνουν την γρήγορη και αποτελεσματική ανακούφιση από τα κύρια συμπτώματα της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης (ΓΟΠ).

Διάφορες μελέτες έδειξαν ότι τα αλγινικά:

• Ανακουφίζουν  από τον οπισθοστερνικό καύσο μέσα σε 5 λεπτά σε ποσοστό έως και 74% των ασθενών
• Ανακουφίζουν από τα συμπτώματα έως και 84% των ασθενών και διαρκούν για έως και 4 ώρες

Σε πολλούς ασθενείς όμως απαιτείται η χορήγηση φαρμακευτικών σκευασμάτων που μειώνουν την παραγωγή οξέος από το στομάχι (αναστολείς αντλίας πρωτονίων) ή φαρμάκων που αυξάνουν την κινητικότητα του στομάχου (προκινητικά), ώστε να γίνεται γρηγορότερα η πέψη. Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων η αγωγή αυτή χρειάζεται να είναι μακροχρόνια, γι αυτό και εναλλακτικά μπορεί να προταθεί ενδοσκοπική ή χειρουργική αντιμετώπιση, χωρίς όμως και αυτές να μπορούν να εγγυηθούν μόνιμα αποτελέσματα.

Αναδημοσίευση από το περιοδικό Ευεξία & Διατροφή.Τεύχος 46 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2010, σελ.12