Διατροφή και Λέμφωμα

Το λέμφωμα είναι κακοήθης πάθηση του λεμφικού ιστού, η οποία προσβάλει συνήθως άτομα νεαράς ηλικίας και εκδηλώνεται με διόγκωση λεμφαδένων, κατά κανόνα, εντοπιζόμενων άνωθεν του διαφράγματος. Το σύστημα αυτό  περιλαμβάνει όργανα όπως ο μυελός των οστών, ο σπλήνας, ο θύμος αδένας, οι αμυγδαλές, οι  λεμφαδένες.

Οι λεμφαδένες συνδέονται μεταξύ τους με ένα εκτεταμένο δίκτυο μικροσκοπικών αγγείων που ονομάζονται λεμφαγγεία και περιέχουν τη λέμφο. Το ανοσοποιητικό σύστημα  είναι διάσπαρτο στον οργανισμό. Έτσι  το λέμφωμα μπορεί να ξεκινήσει από οποιοδήποτε μέρος του σώματος και να εξαπλωθεί στη συνέχεια σε όλους τους ιστούς και τα όργανα.

www.anats.gr  Anats Health Products

Ποιοι τύποι υπάρχουν και ποιες οι διαφορές τους;

Υπάρχουν δύο κύριοι τύποι καρκίνου στο λεμφικό σύστημα:

• Λέμφωμα Hodgkin
• Λέμφωμα  Μη-Hodgkin

Η διαφορά μεταξύ των δύο λεμφωμάτων προσδιορίζεται μόνο κάτω από το μικροσκόπιο. Στη διάρκεια αυτής της κυτταρολογικής εξέτασης ελέγχονται η δομή των κυττάρων και η παρουσία μορίων που χαρακτηρίζουν τον κάθε τύπο κυττάρων. Κύριο χαρακτηριστικό του λεμφώματος Hodgkin είναι η παρουσία 2 παθολογικών τύπων κυττάρων: των Hodgkin και Reed-Sternberg. Τα κύτταρα αυτά δεν παρατηρούνται στα μη-Hodgkin Λεμφώματα. Αυτή η μικρή διαφορά είναι πολύ σημαντική γιατί ο καθορισμός της θεραπευτικής αγωγής εξαρτάται από τον σαφή διαχωρισμό του Λεμφώματος Hodgkin από τα υπόλοιπα Λεμφώματα.

Ποια η διαφορά μεταξύ λευχαιμίας – λεμφώματος;

Τόσο η λευχαιμία όσο και το λέμφωμα είναι δύο μορφές καρκίνου του αίματος

Η κύρια διαφορά είναι ότι η λευχαιμία επηρεάζει το αίμα και το μυελό των οστών, ενώ τα λεμφώματα τείνουν να επηρεάζουν τους λεμφαδένες.

Λευχαιμία

Αυτός ο καρκίνος των κυττάρων του αίματος αρχίζει συνήθως στο μυελό των οστών και ταξιδεύει μέσω της κυκλοφορίας του αίματος. Στη λευχαιμία, ο μυελός των οστών παράγει μεταλλαγμένα κύτταρα και τα απλώνει στο αίμα, όπου αναπτύσσονται και καταργούν τα υγιή κύτταρα του αίματος. Η λευχαιμία έρχεται σε πολλές μορφές, αλλά η βασική διάγνωση καθορίζεται από το εάν η ασθένεια είναι οξεία ή χρόνια.

Λεμφώματα

Αυτές οι ασθένειες επηρεάζουν τα κύτταρα του λεμφικού συστήματος όπως αναφέρθηκε αρχικά. Στα λεμφώματα, τα ανοσοκύτταρα που ονομάζονται λεμφοκύτταρα εξέρχονται από τον έλεγχο και συλλέγονται στους λεμφαδένες, τον σπλήνα, σε άλλους λεμφικούς ιστούς ή σε γειτονικά όργανα. Υπάρχουν δεκάδες τύποι λεμφώματος, αλλά η ασθένεια χαρακτηρίζεται σε μεγάλο βαθμό ως Hodgkin ή μη Hodgkin.

Αν και υπάρχουν κάποιες ομοιότητες μεταξύ των δύο τύπων καρκίνου, οι αιτίες και η προέλευσή τους, τα συμπτώματα, η θεραπεία και το ποσοστό επιβίωσης είναι διαφορετικά!

Λέμφωμα: θεραπεία και παρενέργειες

Συνήθως τα λεμφώματα αντιμετωπίζονται με χημειοθεραπεία, ακτινοθεραπεία ή βιολογικές θεραπείες ή με κάποιο συνδυασμό αυτών. Κατά τη διάρκεια της θεραπείας όμως μπορεί να παρουσιαστούν ναυτία, έμετος, απώλεια μαλλιών, αυξημένος κίνδυνος λοίμωξης, αιμορραγίες, κόπωση και διάρροια.

Η εξατομικευμένη θεραπεία είναι σε κάθε περίπτωση προτιμητέα, ανάλογα με την μοριακή ανάλυση του όγκου

Αντιμετώπιση παρενεργειών μέσω της διατροφής

Είναι γνωστό πως η σωστή διατροφή βοηθά το σώμα μας να λειτουργεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Αυτό ισχύει ακόμη περισσότερο στην περίπτωση του λεμφώματος. Εάν τρώτε ήδη υγιεινά, μπορεί να μην χρειαστεί να κάνετε πολλές αλλαγές στη διατροφή σας και να πρέπει να συνεχίσετε να τρώτε όπως πριν. Ωστόσο, το να έχετε λέμφωμα μπορεί να αλλάξει τον τρόπο που αισθάνεστε για το φαγητό ή την ικανότητά σας να τρώτε κανονικά. Μπορεί να υπάρχουν στιγμές όπου οι παρενέργειες της θεραπείας ή του λεμφώματος να σας δυσκολέψουν στην κατανάλωση τροφής και στην πόση!

Καλό είναι να συζητάτε το θέμα των επιπλοκών και των δυσκολιών που έχετε σχετικά με τη διατροφή με τον θεράποντα ιατρό σας και με τον διαιτολόγο σας. Η σωστή διατροφή σε αυτή τη φάση της ζωής σας θα σας βοηθήσει να διατηρήσετε τις δυνάμεις σας και να περιορίσετε  τις ανεπιθύμητες παρενέργειες. Επιπλέον, θα βοηθήσει και τη θεραπεία σας. Ακολουθώντας τις παρακάτω συμβουλές που υπάρχουν στον πίνακα θα μειώσετε τις ανεπιθύμητες παρενέργειες:

Τι να κάνετε για να αυξήσετε την όρεξή σας;

• Φάτε από λίγο και συχνά, με στόχο να συμπεριλάβετε μικρά σνακ μεταξύ των γευμάτων σας. Τρώτε έξι μικρά γεύματα ή θρεπτικά σνακ ημερησίως που απέχουν μεταξύ τους 3-4 ώρες.
• Το σερβίρισμα μικρότερων μερίδων φαγητού μπορεί να σας αυξήσει την όρεξη. Ειδικά εάν σερβίρετε σε μικρότερο πιάτο έτσι ώστε το γεύμα σας να μην φαίνεται τεράστιο.
• Να είστε θετικοί σε αυτό που τρώτε και να θυμάστε ότι κάθε μπουκιά μετράει.
• Μερικές φορές η μυρωδιά του φαγητού που μαγειρεύεται μπορεί να λειτουργήσει αρνητικά. Τα τρόφιμα που σερβίρονται δροσερά ή κρύα έχουν λιγότερο άρωμα και είναι εξίσου θρεπτικά.
• Ενισχύστε τα γεύματά σας με τρόφιμα υψηλής ενέργειας όπως το ελαιόλαδο, η κρέμα, το τυρί.

Διατροφή μετά από μεταμόσχευση βλαστικών κυττάρων

Η διατροφή παίζει σημαντικό ρόλο για τους ασθενείς με λέμφωμα μη Hodgkin που υποβάλλονται σε μεταμόσχευση βλαστικών κυττάρων. Μετά τη μεταμόσχευση, τα κύτταρα του αίματός τους, συμπεριλαμβανομένων των λευκών αιμοσφαιρίων που καταπολεμούν τη μόλυνση, πιθανότατα μειώνονται, αυξάνοντας τον κίνδυνο μόλυνσης. Η αυστηρή τήρηση της ασφάλειας των τροφίμων είναι πολύ σημαντική αυτή την περίοδο.

Για ένα χρονικό διάστημα μετά τη μεταμόσχευση, οι διαιτολόγοι συστήνουν ουδετεροπενική δίαιτα. Οι περιορισμοί στη διατροφή μπορούν να περιλαμβάνουν την αποφυγή ακατέργαστων / μη ψημένων τροφίμων π.χ. κρέατα, θαλασσινά, αυγά, λαχανικά ή  φρούτα ή μη παστεριωμένα γαλακτοκομικά προϊόντα. Επίσης, επειδή η βιταμίνη D είναι σημαντική για τους ασθενείς με λέμφωμα μη Hodgkin, ενδεχομένως o γιατρός να συστήσει συμπληρώματα, εάν χρειαστεί.

Υπάρχουν τροφές που μειώνουν τον κίνδυνο;

Μόνο περιορισμένος αριθμός ερευνητικών μελετών έλαβε υπόψη τις συσχετίσεις μεταξύ διατροφής και κινδύνου για λέμφωμα. Βρέθηκε ότι:

Μείωση ή αποφυγή πρόσληψης ζωικών προϊόντων μειώνει τον κίνδυνο

Μια μετα-ανάλυση για την πρόσληψη κόκκινου κρέατος και τον κίνδυνο για μη Hodgkin λέμφωμα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα άτομα που τρώνε πιο πολύ κόκκινο κρέας είχαν 10% μεγαλύτερο κίνδυνο σε σύγκριση με όσους έτρωγαν λιγότερο. Αυτός ο κίνδυνος αυξήθηκε σε ποσοστό 17% σε συχνούς καταναλωτές επεξεργασμένου κόκκινου κρέατος και αυξήθηκε ακόμα περισσότερο στο 20% για λέμφωμα Β-λεμφοκυττάρων.

Μείωση της πρόσληψης κορεσμένων λιπαρών και trans-λιπαρών μειώνει τον κίνδυνο

Οι περισσότερες μελέτες που έχουν εξετάσει τις συσχετίσεις ανάμεσα στην πρόσληψη λίπους και στο λέμφωμα έδειξαν ότι το κορεσμένο λίπος είναι ο τύπος του λίπους που συσχετίζεται συχνότερα με αυτόν τον καρκίνο.

Αύξηση της πρόσληψης φρούτων και λαχανικών μειώνει τον κίνδυνο

Όταν η υψηλότερη κατηγορία πρόσληψης φρούτων και λαχανικών συγκρίθηκε με τη χαμηλότερη, μια μετα-ανάλυση έδειξε περίπου 20% χαμηλότερο κίνδυνο για το μη Hdgkin λέμφωμα, αυτή η διαφορά που εμφανίστηκε φάνηκε να είναι κυρίως λόγω των λαχανικών και όχι της πρόσληψης φρούτων. Προηγούμενη έρευνα που συνέκρινε τις γυναίκες που κατανάλωναν 3 ημερήσιες μερίδες φρούτων και λαχανικών με εκείνες που κατανάλωναν 6 ή περισσότερες μερίδες την ημέρα διαπίστωσε ότι οι καταναλώτριες που κατανάλωναν περισσότερες μερίδες φρούτων και λαχανικών είχαν 40% χαμηλότερο κίνδυνο για λέμφωμα μη Hodgkin.

Υψηλή πρόσληψη βιταμίνης Α και C μειώνει τον κίνδυνο

Τα παρατηρούμενα οφέλη από τα φρούτα και τα λαχανικά σε σχέση με την πρόληψη του λεμφώματος μπορεί να αποδοθούν σε μεγάλο βαθμό στα καροτενοειδή βιταμίνη C και προ-βιταμίνη Α. Η έρευνα έδειξε ότι η συνολική πρόσληψη βιταμίνης Α (από τρόφιμα και συμπληρώματα) σχετίζεται αντιστρόφως με τον κίνδυνο για λέμφωμα μη Hodgkin, ενώ η συνολική πρόσληψη βιταμίνης C σχετίζεται αντιστρόφως με τον κίνδυνο για λέμφωμα Β-λεμφοκυττάρων.

Δίαιτα χωρίς γλουτένη για άτομα με κοιλιοκάκη μειώνει τον κίνδυνο

Οι ασθενείς με κοιλιοκάκη έχουν 6-9 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο για λέμφωμα μη Hodgkin σε σύγκριση με τον γενικό πληθυσμό. Ο κίνδυνος για τον καρκίνο συνολικά μειώνεται σημαντικά με δίαιτα χωρίς γλουτένη.

Η διατήρηση ενός υγιούς βάρους μειώνει τον κίνδυνο

Μελέτες υποδηλώνουν ότι η ύπαρξη υπέρβαρων ή παχύσαρκων μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για λεμφώματα. Σε υπέρβαρα και παχύσαρκα άτομα, ο κίνδυνος λεμφώματος βρέθηκε να είναι 14% και 29% μεγαλύτερος, αντίστοιχα. Μία μετα-ανάλυση κατέληξε στο συμπέρασμα ότι άτομα με αύξηση 5 kg/m² έναντι του φυσιολογικού σωματικού βάρους αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης λεμφώματος μη Hodgkin κατά 7%.

Ποιες τροφές είναι προτιμότερες για κάποιον που ακολουθεί θεραπεία για λέμφωμα;

Η ενθάρρυνση πρόσληψης φρέσκων φρούτων και λαχανικών, ο περιορισμός της κατανάλωσης επεξεργασμένων υδατανθράκων και γλυκών, ο περιορισμός της κατανάλωσης κόκκινων και επεξεργασμένων κρεάτων και γενικά η προσκόλληση σε ένα ισορροπημένο πρόγραμμα διατροφής με βάση το πρότυπο της Μεσογειακής Δίαιτας, είναι οι γενικές συστάσεις που δίνονται σε κάθε ασθενή με λέμφωμα!

Συχνές ερωτήσεις

1. Είναι ασφαλές να τρώω γκρέιπφρουτ όταν κάνω θεραπεία για λέμφωμα;

Μερικά τρόφιμα επηρεάζουν τη λειτουργία των φαρμάκων. Πριν δράσουν τα φάρμακα στον οργανισμό μας, πρέπει πρώτα να διασπαστούν και να απορροφηθούν στην κυκλοφορία του αίματος. Τα ένζυμα CYP3A είναι σημαντικά στη διαδικασία αυτή. Τα τρόφιμα που εμποδίζουν τη δράση αυτών των ενζύμων σημαίνει ότι το φάρμακο απορροφάται από το σώμα λιγότερο. Το γκρέιπφρουτ μπορεί να εμποδίσει τα CYP3A. Επομένως, ο γιατρός σας μπορεί να σας συμβουλεύσει να μην τρώτε γκρέιπφρουτ ή να πίνετε χυμό γκρέιπφρουτ ενώ έχετε θεραπεία για λέμφωμα. Άλλα φρούτα που μπορεί να μπλοκάρουν το CYP3A περιλαμβάνουν τα βατόμουρα, ρόδια και μερικές ποικιλίες σταφυλιών.

2. Είναι το πράσινο τσάι ασφαλές για άτομα με λέμφωμα;

Το πράσινο τσάι είναι φτιαγμένο από τα φύλλα της Camellia sinensis, ένα φυτό που αναπτύσσεται στην Κίνα και την Ινδία. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι το πράσινο τσάι έχει τη δυνατότητα να αποτρέψει ορισμένους καρκίνους και να σταματήσει την ανάπτυξη των καρκινικών κυττάρων. Ωστόσο, απαιτούνται πολύ περισσότερες έρευνες για να μπορέσουν να καταλήξουν σε ένα συμπέρασμα.

3. Μπορώ να πίνω αλκοόλ ενώ κάνω θεραπεία για λέμφωμα;

Το αλκοόλ μπορεί να αλληλεπιδράσει με ορισμένα φάρμακα και να τα καταστήσει λιγότερο αποτελεσματικά. Ρωτήστε το θεράποντα ιατρό σας εάν αυτό συμβαίνει με τη θεραπεία που κάνετε και εάν είναι ασφαλές για εσάς να πίνετε αλκοόλ.

4. Πρέπει να επιλέγω μόνο βιολογικά τρόφιμα;

Προς το παρόν δεν υπάρχουν στοιχεία που να υποστηρίζουν ότι τα βιολογικά τρόφιμα μπορούν να αποτρέψουν τον καρκίνο ή να σταματήσουν τον καρκίνο.

5. Τα συμπληρώματα διατροφής θα με βοηθήσουν;

Αν είστε σε θέση να καταναλώσετε μια υγιεινή ισορροπημένη διατροφή, δεν χρειάζεται να πάρετε ένα πρόσθετο συμπλήρωμα βιταμινών ή ανόργανων ουσιών. Εάν όμως δυσκολεύεστε στο φαγητό θα χρειαστεί να πάρετε ένα πολυβιταμινούχο συμπλήρωμα.

Ορισμένες βιταμίνες και μέταλλα μπορεί να είναι επιβλαβή αν ληφθούν σε υψηλές δόσεις και μπορούν να αντιδράσουν με κάποια φαρμακευτική αγωγή και θεραπεία του καρκίνου. Μιλήστε στο γιατρό ή στο διαιτολόγο σας πριν αρχίσετε να λαμβάνετε συμπληρώματα.

6. Η κατανάλωση ζάχαρης μπορεί να επιδεινώσει το λέμφωμα μου;

Μερικές μελέτες δείχνουν ότι τα καρκινικά κύτταρα χρησιμοποιούν ενέργεια πιο γρήγορα από ότι τα υγιή κύτταρα. Ωστόσο, δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι η κατανάλωση ζάχαρης οδηγεί το λέμφωμα ή οποιοδήποτε είδος καρκίνου ν’ αυξηθεί. Ωστόσο, η κατανάλωση ζάχαρης μπορεί να έχει άλλους κινδύνους για την υγεία, συμπεριλαμβανομένης της παχυσαρκίας, η οποία συνδέεται με την ανάπτυξη διαφόρων τύπων καρκίνου.

7. Είναι ασφαλές να κάνω δίαιτα ενώ έχω θεραπεία για λέμφωμα;

Γενικά, δεν πρέπει να προσπαθήσετε να χάσετε βάρος κατά τη διάρκεια της θεραπείας, επειδή έτσι μπορεί να δυσκολευτεί να ανακάμψει το ανοσοποιητικό σας σύστημα από τη θεραπεία. Ακολουθήστε ένα ισορροπημένο πρόγραμμα διατροφής.

Τι λενε τα στατστικά;

• Σε αντίθεση με άλλα λεμφώματα, των οποίων η συχνότητα αυξάνεται με την ηλικία, το λέμφωμα Hodgkin συμβαίνει πιο συχνά σε μικρή ηλικία (ηλικίας 15-35) και σε άτομα άνω 55 ετών.
• Προσβάλλονται συχνότερα έφηβοι και νεαροί  ενήλικες  μεταξύ 15-19 ετών. Σε αυτήν την ηλικιακή ομάδα υπερτερούν  τα κορίτσια. Σε παιδιά μικρότερα των 10 ετών εμφανίζεται συχνότερα στα αγόρια.
• Ο δίδυμος αδελφός πάσχοντα  έχει έως και 100 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να νοσήσει , τα αδέλφια πάσχοντα 7 φορές, ιδιαίτερα ίδιου φύλου και οι συγγενείς πρώτου βαθμού 2-5 φορές.
• Συνολικά, η συχνότητα είναι μεγαλύτερη στους άνδρες.
• Η ετήσια επίπτωση του λεμφώματος Hodgkin είναι περίπου 1 στα 25.000 άτομα.
• Από τα άτομα που διαγιγνώσκονται  με μη-Hodgkin λέμφωμα κάθε χρόνο, 55% έχουν επιθετικό ή ταχέως εξελισσόμενο μη-Hodgkin λέμφωμα, ενώ το υπόλοιπο 45% των ατόμων που διαγιγνώσκονται με μη-Hodgkin λέμφωμα πάσχουν από βραδέως εξελισσόμενο λέμφωμα, μια βραδέως αναπτυσσόμενη μορφή του καρκίνου.
• Το μη-Hodgkin λέμφωμα αναπτύσσεται κυρίως σε ενήλικες και η συχνότητα εμφάνισής του παρουσιάζει αιχμή στις ηλικίες 45 έως 60 ετών.
• Τα λεμφώματα μη Hodgkin είναι 7 φορές συχνότερα από ότι τα λεμφώματα τύπου Hodgkin. Κατά τις τελευταίες δεκαετίες τα λεμφώματα μη Hodgkin παρουσιάζουν σημαντική αύξηση της συχνότητας τους.
• Το μη-Hodgkin λέμφωμα είναι ο πέμπτος πιο συχνά διαγνωσμένος καρκίνος. Η συχνότητα εμφάνισης μη Hodgkin λέμφωμα αυξήθηκε κατά τουλάχιστον 100 τοις εκατό κατά τη διάρκεια των τελευταίων πέντε δεκαετιών, ιδίως στη Δύση.
• Τα λεμφώματα Hodgkin αποτελούν μία από τις συνηθέστερες νεοπλασματικές  καταστάσεις στo νεανικό πληθυσμό (15-30 ετών). Η ετήσια επίπτωσή τους είναι περίπου 2.5 νέες περιπτώσεις ανά 100,000 κατοίκους. Είναι ενδιαφέρον, ότι η συχνότητα αυτή παραμένει σταθερή σε αντίθεση με την αυξανόμενη συχνότητα των μη-Hοdgkin λεμφωμάτων.

πηγή:mednutrition.gr