Κίνδυνοι της υγείας το καλοκαίρι και τρόποι αντιμετώπισης τους

Το καλοκαίρι είναι ο κατάλληλος καιρός για εκδρομές στο βουνό και στη θάλασσα. Οι εκδρομές αυτές χρειάζονται κάποιο προγραμματισμό και ένα από τα σχέδια μας για την επιτυχία τους είναι το κατάλληλο φαγητό – και η ασφάλεια του.

Μερικά φαγητά μπορούν να χαλάσουν εύκολα όταν τα αφήνουμε εκτεθειμένα στο καύσωνα του καλοκαιριού. Η ακαταλληλότητα των τροφών είναι αποτέλεσμα ανάπτυξης βακτηριδίων που προκαλούν τροφικές δηλητηριάσεις. Τα βακτηρίδια αυτά δεν μπορούμε να τα δούμε στα φαγητά με γυμνό μάτι γιατί συνήθως δεν αλλοιώνουν την εμφάνιση, την μυρωδιά και τη γεύση του φαγητού. Μερικά από τα γενικά συμπτώματα των τροφικών δηλητηριάσεων είναι ο εμετός, η διάρροια, ο πονοκέφαλος, ο πυρετός, οι κράμπες. Αυτά όλα μπορούν να αποτραπούν αν ακολουθούμε απλούς κανόνες υγιεινής στην προετοιμασία, φύλαξη, χειρισμό των τροφίμων για την προστασία τους.

Απλοί κανόνες υγιεινής για τα φαγητά

Να θυμάστε τα ακόλουθα μέτρα ασφάλειας για τα φαγητά σας όταν προγραμματίζεται «πικνικ»:

• Μην ετοιμάζετε τις σαλάτες σας στα ίδια σκεύη (μαχαίρια, σανίδα – κατά προτίμηση πλαστική – για τεμαχισμό των τροφών) που χρησιμοποιήσετε για να κόψετε και να ετοιμάσετε το ωμό κρέας εκτός και αν πλύνετε τα χέρια και τα σκεύη με ζεστό νερό και σαπούνι.
• Τα βακτηρίδια αναπτύσσονται καλύτερα στις θερμοκρασίες μεταξύ 40 βαθμούς F (4,5 βαθμούς Κελσίου) και 140 βαθμούς F (60 βαθμούς Κελσίου), για αυτό «διατηρείτε τα κρύα φαγητά κρύα (κάτω των 4.5 βαθμών Κελσίου) και τα ζεστά φαγητά ζεστά (πάνω των 60 βαθμών Κελσίου).
• Διασφαλίστε ότι τα χέρια σας είναι καθαρά, καθώς επίσης και τα σκεύη σας, πριν να σερβίρετε το φαγητό.
• Παγώστε τα τρόφιμα καλά από το βράδυ πριν τα φυλάξετε στην παγωνιέρα σας και κρατήστε τα μέσα σε αυτή μέχρι να είσαστε έτοιμοι να τα χρησιμοποιήσετε.
• Τοποθετείστε την παγωνιέρα σας σε δροσερό μέρος όταν είστε έξω στο ύπαιθρο και αναπληρώνετε τον λειωμένο πάγο συνεχώς.
• Να έχετε τα φαγητά καλυμμένα για να τα προστατεύσετε από τις μύγες, που μεταφέρουν βακτηρίδια και μπορούν να προκαλέσουν τροφικές δηλητηριάσεις.
• Τοποθετείστε τα περισσεύματα των φαγητών πίσω στην παγωνιέρα σε διάστημα όχι περισσότερο από 1 ώρα μετά το γεύμα σας.
• Αν κάνετε την σούβλα σας ή ψήνετε κρέας έξω στην ύπαιθρο μην βάλετε το μαγειρεμένο κρέας πίσω στο ίδιο πιάτο που το είχατε ενόσω ήταν ωμό. Χρησιμοποιήστε ένα στεγνό και καθαρό πιάτο.

Τροφικές δηλητηριάσεις και ζέστη

Με τη ζέστη ο κίνδυνος των τροφικών δηλητηριάσεων είναι μεγάλος. Για το τι μπορούμε να κάνουμε για να αποφύγουμε τις τροφικές δηλητηριάσεις δείτε πιο κάτω:

• Τα φαγητά να είναι στην κατάλληλη θερμοκρασία
• Ζεστά φαγητά πάνω από 140 βαθμούς F (60 βαθμούς Κελσίου)
• Κρύα φαγητά κάτω από 40 βαθμούς F (5 βαθμούς Κελσίου)

Για τα ζεστά

Αν το φαγητό δεν φαγωθεί σε 2 ώρες τότε το φαγητό πρέπει να φυλάγεται σε ξέβαθα δοχεία στο ψυγείο. Μετά μπορείτε να ζεστάνετε στην θερμοκρασία των 165 βαθμούς  F (74 βαθμούς Κελσίου)

Για τα κρύα

• Αν τα κρύα φαγητά δεν  φαγωθούν αμέσως μόλις βγουν από το ψυγείο τότε θα πρέπει να κρατηθούν στο ψυγείο.
• Πετάτε οτιδήποτε φαγητό που έμεινε εκτός ψυγείου για περισσότερο από 2 ώρες ή αν η θερμοκρασία είναι περισσότερο από 320C τότε το φαγητό θα πρέπει να πεταχτεί σε 1 ώρα.
• Στα μπουφέ τα δοχεία πρέπει να είναι τοποθετημένα πάνω από πάγο

Επίσης

• Πλένετε τα χέρια σας συχνά (20 δευτερόλεπτα μπροστά πίσω).
• Διατηρείτε δύο διαφορετικές σανίδες για το κόψιμο του κρέατος, πουλερικών, ψαριών, και διαφορετική για τα φρούτα / λαχανικά / ψωμί.
• Μαγειρεύετε τα φαγητά στην κατάλληλη θερμοκρασία .
• Τα βακτηρίδια καταστρέφονται όταν μαγειρεύονται στην κατάλληλη θερμοκρασία. Πλένετε το θερμόμετρο κάθε φορά που το χρησιμοποιείτε.
• Φυλάγετε τα τρόφιμα στο ψυγείο στους 40 βαθμούς F (5 βαθμούς Κελσίου).

Ασφάλεια των Τροφίμων & Προστασία από Τροφικές Δηλητηριάσεις

Πλένετε τα χέρια συχνά

Καθώς πολλοί είναι πρόθυμοι να βοηθούν στο μαγείρεμα ή στο στρώσιμο του τραπεζιού, μικρές απροσεξίες μπορεί να αυξήσουν τους κινδύνους για τροφικές δηλητηριάσεις.

Έτσι πλένετε τα χέρια σας προσεκτικά σε ζεστό νερό, με σαπούνι πριν, κατά την διάρκεια και μετά την προετοιμασία του φαγητού. Είκοσι δευτερόλεπτα είναι ο συνιστάμενος χρόνος που πρέπει να πλένονται τα χέρια.

Κρατείστε τα ωμά κρέατα και τα έτοιμα για κατανάλωση φαγητά ξεχωριστά

Αγοράστε δύο διαφορετικά χρώματα σανίδων κουζίνας – ένα για τα ωμά κρέατα και ένα για τα έτοιμα για κατανάλωση τρόφιμα. Χρησιμοποιείστε διαφορετικά μαχαίρια για το κόψιμο των διαφορετικών τροφίμων για την αποφυγή μολύνσεων.

Επίσης, χυμοί από το ωμό κρέας καθώς και μικρόβια από άλλα αντικείμενα αν αγγίξουν μαγειρεμένα φαγητά ή έτοιμα για κατανάλωση φαγητά μπορεί να είναι υπεύθυνα για μόλυνση.

Μαγειρέψετε στην κατάλληλη θερμοκρασία

Χρησιμοποιείστε θερμόμετρο για να ελέγξετε αν τα κρέατα που μαγειρεύετε είναι ψημένα. Ορισμένα βακτηρίδια μπορεί να καταστραφούν αν το φαγητό μαγειρευτεί στην κατάλληλη θερμοκρασία.

Ένα θερμόμετρο θα βοηθήσει εκτός από το να προσδιορίσει αν το φαγητό είναι μαγειρεμένο θα συμβάλει έμμεσα και στην τελειότητα και γεύση του φαγητού.

Οι θερμοκρασίες μεταξύ 40 βαθμούς F-140 βαθμούς F (4-60 βαθμούς Κελσίου) είναι πιο επικίνδυνες για την ανάπτυξη βακτηριδίων στα τρόφιμα.

Φυλάξετε στο ψυγείο σε θερμοκρασία κάτω των 40 βαθμούς F (5 βαθμούς Κελσίου )

Αμέσως μετά το σερβίρισμα φυλάξετε στο ψυγείο τα ευάλωτα φαγητά στην κατάλληλη θερμοκρασία. Επίσης, φυλάξετε σε ξέβαθα δοχεία και απλωμένα για να καθυστερήσετε την ανάπτυξη των βακτηριδίων και να ανατρέψετε τροφικές δηλητηριάσεις.

Τα φαγητά που περισσεύουν πρέπει να φυλάγονται στο ψυγείο μέσα σε διάστημα 2 ωρών μετά που σερβίρονται.

Επίσης, σιγουρευτείτε ότι το ψυγείο σας είναι σε θερμοκρασία 40 βαθμούς F (4 βαθμούς Κελσίου ) ή λιγότερο.

Απολαύστε τα φαγητά που περίσσευσαν

Για να μην έχουμε απρόβλεπτες συνέπειες να πως πρέπει να τα χειριστούμε τα φαγητά που περισσεύουν:

• Ξεχωρίστε τα σε ξέβαθα δοχεία (2 ίντσες ή λιγότερο βάθος).
• Τοποθετείστε στο ψυγείο ή στην κατάψυξη, τα φαγητά που μένουν, μέσα στις δυο ώρες μετά που μαγειρεύτηκαν.
• Αφαιρέστε την γαλοπούλα από το κόκαλο και φυλάξετε την σε ξεχωριστό δοχείο από την γέμιση και την σάλτσα από ζωμό κρέατος (gravy).
• Επίσης, κόψετε το στήθος σε λεπτές φέτες, ενώ τα πόδια και οι φτερούγες μπορεί να μείνουν σωστές.
• Χρησιμοποιείστε την γέμιση της γαλοπούλας μέσα σε 3-4 μέρες και την σάλτσα κρέατος μέσα σε ½ μέρες.
• Ξαναζεστάνετε τα φαγητά σε θερμοκρασία 165oF (74 οC)
• Αν έχετε οποιαδήποτε, έστω και μικρή υποψία για τα φαγητά, πετάξτε τα αμέσως.

Χρησιμοποιείστε το θερμόμετρο σας σωστά

Άμεση φύλαξη του φαγητού στο ψυγείο στην κατάλληλη θερμοκρασία επιβραδύνει την ανάπτυξη των βακτηριδίων και μπορεί να αποτρέψει τροφικές δηλητηριάσεις. Ένα θερμόμετρο ψυγείου πρέπει πάντα να υπάρχει στο ψυγείο.

• Κόκκινα κρέατα, ρόστο, παγιδάκια και κομμάτια κοτόπουλου: τοποθετείστε το θερμόμετρο στο μέσο του πιο παχουλού σημείου – μακριά από κόκαλο, λίπος, και τραγανό.
• Κοτόπουλο (ολόκληρο): τοποθετείστε το θερμόμετρο στο μέσα μέρος της γάμπας – κοντά στο στήθος, αλλά χωρίς να αγγίζει το κόκαλο.
• Πιάτα με αυγό και φαγητά στην κατσαρόλα: τοποθετείστε το θερμόμετρο στο κέντρο ή στο πιο βαθουλό σημείο του πιάτου.

Σημεία για να προσέξετε για την γαλοπούλα σας

• Διαλέξετε την κατάλληλη γαλοπούλα/ ή άλλο πουλερικό
• Ξεπαγώστε την γαλοπούλα στο κάτω ράφι του ψυγείου σας.  Τοποθετείστε την γαλοπούλα σας σε βαθουλό δίσκο για να μην στάζουν τα υγρά από την γαλοπούλα στα άλλα φαγητά.  Για κάθε 2 κιλά γαλοπούλας επιτρέψετε μια μέρα ξεπαγώματος.
• Αν δεν έχετε χρόνο, βυθίστε την γαλοπούλα σας σε παγωμένο νερό και σκεπάστε την.  Αλλάξετε το νερό κάθε 30 λεπτά για να το διατηρείτε παγωμένο.  Παίρνει το λιγότερο 30 λεπτά για κάθε ½ κιλό γαλοπούλας για να ξεπαγώσει ολόκληρη η γαλοπούλα.
• Πλένετε τα χέρια σας, τους χώρους όπου δουλεύεται, τα σκεύη που άγγιξαν την ωμή γαλοπούλα και τα υγρά με ζεστό νερό και σαπούνι πριν να κάνετε οτιδήποτε άλλο.

Τι συμβαίνει με τα αυγά

• Μην δοκιμάζετε τις ωμές ζύμες που περιέχουν αυγά (δηλαδή, καμία ζύμη δεν πρέπει να δοκιμάζετε ωμή). Τα ωμά αυγά μπορεί να περιέχουν επικίνδυνα βακτηρίδια.
• Πάντα πλένετε τα χέρια σας και το χώρο εργασίας με ζεστό νερό και σαπούνι πριν και μετά που χρησιμοποιείται ωμά αυγά.

Για ασφάλεια στην κουζίνα αγοράστε

• Σαπουνοθήκη (με υγρό σαπούνι) για την κουζίνα. Μπορείτε να γεμίσετε με το αγαπημένο σας αρωματικό σαπούνι.
• Χρωματιστές σανίδες κουζίνας (όχι ξύλινη)
• Αυτόματα θερμόμετρα κουζίνας
• Θερμόμετρο ψυγείου

Ενδεικτικές Οδηγίες από την ΕΟΚ για τις σανίδες τροφίμων:

Σανίδα Άσπρη και στο πλάι της σανίδας χρωματικός κώδικας:

• Πράσινο: ωμά λαχανικά / φρούτα για άμεση κατανάλωση
• Καφέ: ωμά λαχανικά που θα ψηθούν (π.χ. μπιζέλι, πατάτα, γλυκοκόλοκο)
• Κόκκινο: ωμό κρέας
• Κίτρινο: Μαγειρεμένο κρέας
• Άσπρο: Γαλακτοκομικά προϊόντα  (για ψωμιά και τυροκομικά είδη)
• Μπλε: ωμά ψάρια

πηγή:mednutrition.gr