ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΚΑΤΑΓΜΑ ΚΟΠΩΣΗΣ;
Το κάταγμα κόπωσης είναι συνήθως ένα ρωγμώδες κάταγμα ή ένα οστικό οίδημα που προκαλείται σε ένα οστο από την συνεχή καταπόνηση των οστών ύστερα από εντατική άσκηση και επαναλαμβανόμενη δραστηριότητα.
ΑΠΟ ΤΙ ΠΡΟΚΑΛΕΙΤΑΙ ΤΟ ΚΑΤΑΓΜΑ ΚΟΠΩΣΗΣ;
Τα κατάγματα κόπωσης είναι συχνά αποτέλεσμα της ξαφνικής αύξησης της φυσικής δραστηριότητας. Η αύξηση μπορεί να αφορά την συχνότητα, την ένταση ή και την διάρκεια των προπονήσεων ενός αθλητή. Μπορεί επίσης να προκληθεί από την επίδραση ενός νέου αγωνιστικού χώρου, άγνωστου προς τον αθλητή (π.χ. από χλοοτάπητα σε σκληρό έδαφος) ή ακόμη και ενός νέου αθλητικού υποδήματος.
Αυτό επίσης το συναντάμε σε νέους αθλητές που ξεκινάνε μια αθλητική δραστηριότητα αλλά και σε έμπειρους όταν για παράδειγμα ύστερα από μια περίοδο ξεκούρασης ανάμεσα σε αγωνιστικές περιόδους, αντί να ξεκινήσουν την προπόνηση προοδευτικά, ξεκινάνε με την ίδια διάρκεια/ένταση που είχαν σταματήσει την προηγούμενη περίοδο.
Διάφοροι άλλοι παράγοντες-όπως προπονητική τεχνική και διατροφή-μπορεί να αυξήσουν την πιθανότητα ενός κατάγματος από κόπωση.
Ενδεικτικά, αναφέρονται οι ακόλουθοι:
Λανθασμένη τεχνική
Οτιδήποτε μεταβάλλει τη μηχανική με την οποία το πόδι απορροφά τα φορτία κατά την πρόσκρουση στο έδαφος, αυξάνει την πιθανότητα ενός κατάγματος από κόπωση. Έτσι, μία τενοντίτιδα, ένας κάλος, μια φλύκταινα ή μια πληγή μπορεί να επηρεάσουν τον τρόπο φόρτισης κατά τη βάδιση ή την άθληση με αποτέλεσμα την υπερφόρτιση κάποιου οστού.
Λάθος εξοπλισμός
Η χρήση π.χ. φθαρμένων υποδημάτων ή ακατάλληλων για το συγκεκριμένο άθλημα ή για τον συγκεκριμένο αθλητή (ανάλογα με τον τρόπο φόρτισης), μπορεί να οδηγήσει σε ένα κάταγμα από κόπωση.
Οστική ανεπάρκεια
Τέλος, μπορεί επίσης να συμβεί σε άτομα που έχουν μειωμένη οστική πυκνότητα, όπως συμβαίνει στην οστεοπόρωση και κατά τη μακροχρόνια χρήση ορισμένων φαρμάκων ακόμα και όταν έχουν φυσιολογική καθημερινή δραστηριότητα.
ΠΟΥ ΕΝΤΟΠΙΖΟΝΤΑΙ ΤΑ ΚΑΤΑΓΜΑΤΑ ΚΟΠΩΣΗΣ;
Η πλειονότητα αυτών των καταγμάτων αφορά τα κάτω άκρα, και ειδικότερα την κνήμη και τον άκρο πόδα
ΠΟΙΕΣ ΑΘΛΗΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΚΑΤΑΓΜΑΤΑ ΚΟΠΩΣΗΣ;
Μελέτες έχουν δείξει ότι οι αθλητές που συμμετέχουν στο τένις, το μπάσκετ, τον στίβο και τη γυμναστική έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να υποστούν κάταγμα κόπωσης. Σε όλες αυτές τις δραστηριότητες, η επαναλαμβανόμενη πίεση του ποδιού όταν χτυπάει στο έδαφος μπορεί να προκαλέσει κάταγμα κόπωσης. Επιπλέον, χωρίς επαρκή περίοδο ανάπαυσης μεταξύ των προπονήσεων ο κίνδυνος για κάταγμα κόπωσης αυξάνεται.
ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΠΙΟ ΕΠΙΡΡΕΠΕΙΣ ΣΕ ΚΑΤΑΓΜΑΤΑ ΚΟΠΩΣΗΣ;
Τα κατάγματα κόπωσης μπορεί να διαγνωστούν σε οποιαδήποτε ηλικία ή φύλο, και αφορούν αθλητές – και κυρίως αθλήτριες - που συμμετέχουν σε επαναλαμβανομενες αθλητικές δραστηριότητες. Το γεγονός αυτό αποδίδεται σε μια κατάσταση που ονομάζεται «Female athletetriad” και περιλαμβάνει:
Διατροφικές διαταραχές (βουλιμία ή ανορεξία)
Αμηννόρροια
Οστεοπόρωση
ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΕΝΟΣ ΚΑΤΑΓΜΑΤΟΣ ΚΟΠΩΣΗΣ;
Ο πόνος κατά την άσκηση είναι το πιο συχνό σύμπτωμα και μειώνεται με την ξεκούραση. Επίσης, μπορεί να παρουσιάζεται τοπική ευαισθησία, οίδημα ή και εκχύμωση.
ΠΩΣ ΔΙΑΓΙΓΝΩΣΚΟΝΤΑΙ ΤΑ ΚΑΤΑΓΜΑΤΑ ΚΟΠΩΣΗΣ;
Η υποψία ενός κατάγματος κατά τη διάρκεια της εξέτασης αξιολογείται από τον Ορθοπαιδικό. Ο ακτινολογικός έλεγχος ανευρίσκει το κάταγμα και προσδιορίζει τον τύπο του. Σε ορισμένες περιπτώσεις το κάταγμα μπορεί να μην φαίνεται αρχικά και να χρειαστεί επανέλεγχος μετά απο εβδομάδες. Σπάνια θα χρειαστεί έλεγχος με αξονική τομογραφία (CT) ή μαγνητική τομογραφία (MRI).
ΠΩΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΝΤΑΙ ΤΑ ΚΑΤΑΓΜΑΤΑ ΚΟΠΩΣΗΣ;
Η θεραπεία είναι συνήθως συντηρητική και βασίζεται στην ανάπαυση και την αποφυγή των δραστηριοτήτων που προκάλεσαν το κάταγμα. Εάν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως το κάταγμα, θα οδηγήσει σε ψευδάρθρωση με συνοδό πόνο και χρόνια αναπηρία. Εκτός από την ανάπαυση, και ανάλογα με το κάταγμα, χρησιμοποιούνται ένθετα υποδημάτων ή νάρθηκες.
Επιπλέον οι ορθοπεδικοί ιατροί ,συνιστούν τη χρήση εξατομικευμένων ορθωτικών πάτων .Οι εξατομικευμένοι ορθωτικοί πάτοι κατανέμουν ομοιόμορφα τις πιέσεις που δέχεται το πέλμα κατά την βάδιση, συμβάλουν στην απορρόφηση των κραδασμών και στην προστασία των οστών και των αρθρώσεων Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι εξαλείφουν δραστικά την πιθανότητα εμφάνισης νεων παθήσεων , καταγμάτων και επανατραυματισμών.
ΠΡΟΛΗΨΗ
Πιο κάτω παρατίθενται ορισμένες χρήσιμες συμβουλές για την πρόληψη των καταγμάτων κόπωσης.
- Σε οποιαδήποτε νέα αθλητική δραστηριότητα πρέπει να τίθενται ρεαλιστικοί και σταδιακοί στόχοι. Π.χ. αντί τρεξίματος πέντε χιλιομέτρων την ημέρα, καταμερισμός της απόστασης μέσα στην εβδομάδα.
- Οι εναλλακτικές δραστηριότητες που επιτυγχάνουν τους ίδιους στόχους για την φυσική κατάσταση του ασθενούς βοηθούν να αποφεύγονται τα κατάγματα κόπωσης. Προσθήκη ασκήσεων ενδυνάμωσης και εύρους κίνησης στο «μίγμα» της προπόνησης.
- Υγιεινή διατροφή πλούσια σε ασβέστιο και βιταμίνη D
- Χρήση κατάλληλου εξοπλισμού (παλιά και φθαρμένα υποδήματα)
- Εάν παρουσιαστεί πόνος ή οίδημα, άμεση διακοπή των δραστηριοτήτων και ανάπαυση για λίγες ημέρες. Στην περίπτωση που ο πόνος δεν υφίεται παρά την ανάπαυση, άμεση παραπομπή στον Ορθοπαιδικό.
- Η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση ενός κατάγματος κόπωσης μπορεί να επιτρέψει στον ασθενή την επιστροφή στις δραστηριότητες πριν τον τραυματισμό.