.png)
ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΤΩΝ ΔΙΑΒΗΤΙΚΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ
Ο όρος άσκηση προσδιορίζει την συστηματική και κάτω από ιατρικό σχεδιασμό δραστηριότητα κατά τον ελεύθερο χρόνο του ατόμου και δεν αφορά την καθημερινή – επαγγελματική κύρια – δραστηριότητα του. Η χρησιμότητα της άσκησης στο σακχαρώδη διαβήτη έχει αναγνωρισθεί από το 18ο αιώνα.
Είναι γνωστό ότι ο Σακχαρώδης Διαβήτης , αποτελεί μάστιγα του αιώνας μας , ο δε Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 2, που αποτελεί το 85%- 90% όλων των περιπτώσεων διαβήτη, τείνει να καταστεί επιδημική κατάσταση και προβλέπεται ότι θα διπλασιαστεί ο αριθμός των τύπου 2 Σ. Διαβητικών ως το 2010. Για την εμφάνιση του ενοχοποιούνται η παχυσαρκία, το οικογενειακό ιστορικό ΣΔ και η ηλικία. Η όλη αλλαγή του τρόπου ζωής, ιδίως στις αναπτυσσόμενες και βιομηχανικές χώρες είχε σαν αποτέλεσμα την δραστική αύξηση τόσο της επίπτωσης όσο της επικράτησης του τύπου 2 ΣΔ. Ιδιαίτερη σημασία έχει αποδοθεί στον καθιστικό τρόπο ζωής, στην ελάττωση της σωματικής άσκησης, ως προδιαθεσιακών παραγόντων. Η σύνδεση μεταξύ φυσικής δραστηριότητας ελαττώνει ή απομακρύνει τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη.
ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ
Α. ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ
Η σωματική άσκηση αποτελεί φυσιολογική κατάσταση και επιβάλλεται τόσο στα φυσιολογικά άτομα όσο και στους διαβητικούς ασθενείς. Για την παροχή της απαραίτητης ενέργειας για την μυϊκή σύσπαση χρειάζονται «καύσιμες ύλες», οι οποίες παρέχονται από τις αποθήκες του οργανισμού. Οι υδατάνθρακες υπό τη μορφή γλυκογόνου είναι αποθηκευμένοι στο ήπαρ και στο μυϊκό ιστό. Τα ελεύθερα λιπαρά οξέα υπό μορφή τριγλυκεριδίων ευρίσκονται κύρια στο λιπώδη ιστό, αλλά και στο μυϊκό ιστό σε μικρό ποσοστό. Τα αμινοξέα , που προέρχονται από τις πρωτεΐνες, αποτελούν την τελευταία πηγή παροχής ενέργειας και χρησιμοποιούνται μετά το σημαντικό περιορισμό της προσφοράς ΕΛΟ και ΤΓ. Ο σκελετικός μυς χρησιμοποιεί σχεδόν αποκλειστικά τα ΕΛΟ τα οποία οξειδούμενα παρέχουν την απαιτούμενη από τον μυ ενέργεια.
Στην άσκηση με την έναρξη της, αυξάνουν σημαντικά οι απαιτήσεις σε υπόστρωμα, για την παραγωγή ενέργειας. Σε αρχικά στάδια άσκησης την κύρια πηγή ενέργειας αποτελεί το γλυκογόνο, που υπάρχει διαθέσιμο και που παρέχει το χρόνο, ώστε να κινητοποιηθούν η γλυκόζη και τα ΕΛΟ. Με την πάροδο της άσκησης επέρχεται η εξάντληση των αποθεμάτων γλυκογόνου και προοδευτικά η ενέργεια παρέχεται από το γλυκογόνο του ήπατος (γλυκογονόλυση) και στη συνέχεια από την ηπατική παραγωγή (νεολυογένεση). Τελικά το κύριο υπόστρωμα παροχής ενέργειας είναι τα ΕΛΟ, χωρίς βέβαια να καταφέρνουν την πλήρη αντικατάσταση της γλυκόζης, ιδίως στην επίμονη παρατεταμένη άσκηση (μαραθώνιος) οπότε είναι απαραίτητη η επαρκής παροχή γλυκόζης στο ήπαρ (για αποφυγή υπογλυκαιμίας).
Ορμονικές παρεμβάσεις κατά την άσκηση
Η αλληλεπίδραση γλυκαγόνης – ινσουλίνης ρυθμίζει την κινητοποίηση της γλυκόζης από το ήπαρ στις περισσότερες περιπτώσεις άσκησης, ενώ η αλληλεπίδραση κατεχολαμινών – ινσουλίνης ελέγχει την πρόσληψη της κινητοποιημένης γλυκόζης από τους μυς. Ο εγκέφαλος παίζει ρυθμιστικό ρόλο στις ανωτέρω ρυθμίσεις και αντιδρά ανάλογα με την κατάσταση στην οποία βρίσκεται ο οργανισμός. Στην κατάσταση αναπαύσεως για να προκληθεί αντίδραση, απαιτείται μεγάλη μείωση των επιπέδων γλυκόζης πλάσματος, ενώ κατά την άσκηση ακόμη και μικρές μεταβολές στα επίπεδα γλυκόζης συνεπάγονται έκκριση επινεφρίνης και αύξηση της ευαισθησίας του εγκεφάλου ακόμη και σε μικρές μεταβολές της κατανομής του οξυγόνου, με αποτέλεσμα την μέγιστη ανταπόκριση όλων των ρυθμιστικών ορμονών.