Η σωματική άσκηση εδώ και πολλά χρόνια θεωρείται ωφέλιμη για τη θεραπεία του Σακχαρώδους Διαβήτη. Υπήρξε μια από τις προτεινόμενες θεραπείες στη προινσουλινικη εποχή. Επιπλέον η θεραπευτική της αξία είχε αναγνωρισθεί από τους γιατρούς του 18ου αιώνα.
Η βελτίωση στη μεταβολική ρύθμιση πραγματοποιείται όταν το πρόγραμμα σωματικής άσκησης συνοδεύεται από μέτρηση της γλυκόζης στο αίμα, από πρόβλεψη των αλλαγών στη διατροφή και στη δόση της ινσουλίνης, οι οποίες προλαμβάνουν την υπογλυκαιμία και την αντιδραστική υπεργλυκαιμία κατά τη διάρκεια και μετά την έντονη άσκηση.
Ο μεταβολισμός και οι ορμονικές ανταποκρίσεις της σωματικής άσκησης στα ποδιά με Διαβήτη καθορίζονται από αρκετούς παράγοντες, όπως από την ένταση και την διάρκεια της σωματικής άσκησης, από τα επίπεδα της μεταβολικής ρύθμισης από το σχήμα και τη δόση της ινσουλίνης, πριν από την σωματική άσκηση, από τα σημεία των ενέσεων ινσουλίνης και τέλος από την πρόσληψη των πρόσθετων θερμίδων διατροφής. Συνεπώς τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα μπορεί να μειωθούν, να αυξηθούν ή να παραμείνουν αμετάβλητα.
Πλεονεκτήματα της σωματικής άσκησης στον Διαβήτη των παιδιών
Πρόγραμμα μακρόχρονης τακτικής σωματικής άσκησης έχουν χρησιμοποιηθεί ως τρόπος παρέμβασης στη θεραπεία του μη ΙΕΣΔ, στη νόσο των στεφανιαίων αρτηριών και στην υπέρταση.
Ειδικά για τα παιδιά με διαβήτη η σωματική άσκηση είναι ωφέλιμη για δύο λόγους. Πρώτον, γιατί μειώνει τον κίνδυνο των καρδιαγγειακών παθήσεων και δεύτερον , γιατί μειώνει τις ανάγκες σε ινσουλίνη και αυξάνει τη διάθεση για ζωή. Τα παιδιά και οι έφηβοι με ΙΕΣΔ , που ασκούνται καθημερινά, χρειάζονται λιγότερη ινσουλίνη για να διατηρήσουν σε φυσιολογικά επίπεδα τη γλυκόζη στο αίμα. Η είσοδος της γλυκόζης στα κύτταρα διευκολύνεται για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα μετά το τέλος της σωματικής άσκησης. Τα αποθέματα του ήπατος και των μυών σε γλυκογόνο, χρειάζονται 24-48 ώρες για να ανατροφοδοτηθούν μετά από έντονη σωματική άσκηση. Στα φυσιολογικά άτομα η σωματική άσκηση αυξάνει την ευαισθησία στην ενδογενή και εξωγενή ινσουλίνη και σχετίζεται με τη μέγιστη αερόβια ικανότητα και τη σύνθεση του σώματος. Παρότι τα παιδιά με διαβήτη που ακολουθούν ένα πρόγραμμα τακτικής σωματικής άσκησης, η ευαισθησία στην ινσουλίνη βελτιώνεται, ο έλεγχος όμως της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης που βασίζεται στις τιμές της γλυκόζης δεν βελτιώνεται. Αυτό δείχνει ότι για να επιτευχθεί η ρύθμιση στο διαβήτη παράλληλα με τη θεραπεία με την ινσουλίνη και την υγιεινή διατροφή, απαιτείται και ένα πρόγραμμα συνεχούς σωματικής άσκησης.
Κανόνες εφαρμογής της σωματικής άσκησης από τα παιδιά και εφήβους με διαβήτη
- Εφαρμογή προγραμματισμένης σωματικής άσκησης.
- Πρόσληψη κολατσίου τουλάχιστον μια ώρα πριν την άσκηση για τιμή γλυκόζης <80 mg / dl
- Μέτρηση της γλυκόζης πριν, κατά και μετά την άσκηση προκειμένου το παιδί ή ο έφηβος να μάθει πως συμπεριφέρεται ο διαβήτης μετά την άσκηση!
- Εάν η γλυκόζη αίματος είναι >250mg / dl θα πρέπει να προσδιοριστεί η αξόνη στα ούρα, όπου υπάρχουν τρεις εκδοχές η μία να μην ανιχνευθεί οξόνη οπότε πραγματοποιείται η σωματική και η άλλη να ανιχνευθεί οξόνη και γλυκόζη μαζί οπότε δεν πραγματοποιείται σωματική άσκηση και τέλος να υπάρχει οξόνη χωρίς γλυκόζη οπότε θα είναι καό να πάρει κάποιο κολατσιού για αποθήκευση της γλυκόζης με την μορφή γλυκογόνου για κάλυψη ενδεχόμενης υπογλυκαιμίας.
- Μείωση της δόσης ινσουλίνης ταχείας δράσης 1-2 μονάδες πριν και μετά την άσκηση. Πριν τον ύπνο να μετρηθεί η γλυκόζη αίματος και πρόληψη επιβραδυνόμενος υπογλυκαιμίας, ιδίως μερά από εφαρμογή πολύ έντονης άσκησης και για μεγάλο χρονικό διάστημα (π.χ. ποδόσφαιρο για 2 ώρες)
Γενικά τα παιδιά με διαβήτη πρέπει να ενθαρρύνονται να συμμετέχουν σε ομαδικά αθλήματα. Η θεραπεία μπορεί να εναρμονιστεί ακόμα και με ιδιαιτέρες απαιτήσεις και επιθυμίες των εφήβων, όπως τα παιδιά με επιδόσεις στον αθλητισμό, τα οποία μπορούν να ακολουθήσουν προγράμματα σωματικής άσκησης, ώστε να διευκολυνθεί η ομαλή εξέλιξη της καριέρας τους.